Perbandingan Beberapa Dialek Bahasa Jawa
Cirebon |
Banyumas |
Solo-Yogya |
Arekan |
Banyuwangi |
Indonesia |
Kita/isun/reang |
Inyong |
Aku |
Aku |
Isun, hun |
Aku, saya |
Sira |
Rika |
Kowe |
Kon/koen/riko/peno/awakmu |
Siro |
Kamu |
Pisan |
Banget |
Tenan |
Temenan/temen/soro |
Kari/temenan |
Sangat |
Kepriben/kepriwe |
Kepriwe |
Piye/kepriye |
Yok opo |
Klendhi |
Bagaimana |
Ora/beli |
Ora |
Ora |
Gak |
Sing |
Tidak |
Manjing |
Mlebu |
Mlebu |
Mlebu |
Mlebu |
Masuk |
Apa |
Apa |
Opo |
Opo |
Paran |
Apa |
Bobad |
Dora |
Ngapusi |
Ngapusi |
Gubyab |
Bohong |
Campu |
Bodin |
Pohong |
Pohong |
Sawi |
Singkong |
Ning, nang |
Neng |
Ning,Ing |
Ndik, nang, nok |
Ring |
Di |
Dalan |
Gili |
Dalan |
Embong |
Dyalan |
Jalan |
Maning |
Maning |
Maneh |
Maneh |
Maning |
Lagi |
|
|
Dholanan |
Dhulinan |
Memengan |
Mainan |
Wong |
Wong |
Wong |
Wong |
Lare |
Orang |
Bae |
Bae |
Wae |
Ae |
Byaen |
Saja |
|
|
Mari |
Waras |
Aron |
Sembuh |
Uwis |
Wis |
Wis |
Wis |
Wis |
Sudah |
Gemuyu |
Gemuyu |
Ngguyu |
Ngguyu |
Gemuyu |
Tertawa |
|
|
Kethek |
Bedhes |
Bojog |
Monyet |
Kang |
Sing |
Sing |
Sing |
Kang, hang |
Yang |
Dudu |
Dudu |
Dudu |
Gudu |
Dudu |
Bukan |
Bengen |
Bengen |
Biyen |
Biyen |
Bengen |
Dulu |
Delengaken |
|
Benke |
Cekno, benno |
Makne |
Biarkan |
Cungur |
|
Irung |
Irung/cingur |
Irung |
Hidung |
|
Dhisit |
Dhisik |
Dhisik |
Sulung |
Duluan |
Lamun |
Angger |
Yen |
Nek, Lek |
Kadung |
Kalau |
Mangkat |
Mangkat |
Mangkat |
Budhal |
Budhal |
Berangkat |
Melu |
Melu |
Melu |
Melok |
|
Ikut |
Umah |
Omah |
Omah |
Omah |
Umah |
Rumah |
Gen |
Uga |
Uga |
Pisan |
|
Juga |
Sekiki |
Ngesuk |
Sesuk |
Mene |
Mene |
Besok |
Mengkonon |
|
Ngono |
Ngono |
Gedigu |
Begitu |
Kenang apa |
Kenang apa |
Kenopo |
Opo’o |
Apuo |
Kenapa |
Karo |
|
Karo |
Ambek |
Ambi |
Dengan |
|
Dheweke |
Dheweke, Dheknen |
Dhe’e |
Yane |
Dia |
Embung |
Embung |
Embuh |
Embuh |
Embung |
Entah |
Entek |
Entong |
Entek |
Entek |
|
Habis |
Arep |
Arep |
Arep |
Ate/kate |
Arep |
Akan |
Rara |
Mbekayu |
Mbakyu |
Mbak, Ning (Sby) |
Mbok |
Kakak (pr) |
Lanang |
Lanang |
Lanang |
Lanang |
Lancing |
Lelaki |
Wadon |
Wadon |
Wadon |
Wedok |
Adon |
Perempuan |
Kuwe |
Kuwe |
Kae |
Iko |
|
Itu (jauh) |
Kari |
Gari |
Kari |
Karek |
|
Tinggal |
Sukiki |
Siki |
Saiki |
Saiki |
Saiki |
Sekarang |
Pawon |
Pedangan |
Pawon |
Pawon |
Pawon |
Dapur |
|
Sapa jere |
Mbok menowo |
Be’e |
Nawi |
Barangkali |
|
Peturasan |
Kamar mandi |
Jeding |
|
Kamar mandi |
|
Ora ilok |
Ora ilok |
Gak ilok |
|
Pantang |
|
|
Isih |
Sik |
Magih |
Masih |
|
Nggragas |
Nggragas |
Nggragas |
Nderongos |
Rakus |
|
Lampu |
Lampu |
Lampu |
Damar |
Lampur |
|
Rampung |
Rampung, bar |
Mari |
|
Selesai |
Esem |
Esem |
Esem |
Esem |
Unyik |
Senyum |
Telembuk |
Telembuk |
Lonte |
Balon, lonte |
Senuk |
PSK |
Sawah |
Sawah |
Sawah |
Sawah |
Kedokan |
Sawah |
|
|
Mau |
Maeng |
Mauko |
Tadi |
|
|
Sirsat |
Sirsat, moris |
Nongko londo |
Sirsak |
Blewah |
Blewah |
Blewah |
Blewah, garbis |
Blewah |
Blewah |
Kates |
Gandul |
Kates |
Kates |
Kates |
Pepaya |
Saya baru tahu bahwa berbohong dalam dialek Banyumasan adalah dora. Yang kami pakai bukan dora, melainkan goroh.
Aku ya baru ngerti kok Tan…
Saya juga baru tahu bahwa jalan dalam dialek Cerbonan tidak disebut seperti apa yang saya biasa ucapkan dengan keluarga Cerbonan saya, yakni “dermaga”.
Mosok yo Tan? Aku soalnya juga ambil berdasarkan catatan2…kalau ada yg keliru ya dibenarkan.
Yang saya tahu di keluarga Cerbon saya sih gitu. Contohnya, “hati-hati awasi anak-anak jangan lari ke jalanan,” adalah “ati-ati awasi je precile aja nganti mlayu meng dermaga.” Begitu deh.
Oooo..malah kelingan dermagane kapal tan hehehehe
Tertawa pun dalam dialek Banyumasan di keluarga saya tetap disebut “ngguyu” bukan “gemuyu” seperti keluarga Cerbonan saya.
Oooo
Kata bengen juga tidak dikenal keluarga Banyumasan saya, yang ada kata “gemiyen” atau cukup dikatakan “miyen”.
He-eh
Dialek Cerbonan keluarga saya untuk besok adalah “suk iki” bukan sekiki.
kok kayak sama semua komennya ya
Wat is de kamsud kang?
*binun*
Kata arep dalam dialek Banyumasan keluarga saya ada “g” di depannya, menjadi garep. Garep nyang endi artinya mau ke mana?
Oooo….Tapi Banyumas sebelah mana dulu?
Saudara saya di Cilacap dan Kebumen.
Nek sing ‘dora’ ini aku ambil dari kosakata Banyumasannya Ahmad Tohari di buku Bekisar Merah versi Banyumasan. Setahuku sih biar sama Banyumasane, tapi per wilayah juga ada variasi sendiri2.
Dialek Cerbonan keluarga saya untuk habis sama dengan dialek Banyumasan kami, yakni “entong”.
Sekarang atau hari ini dalam dialek Cerbonan keluarga saya bukan sukiki melainkan se kien.
Isih dalam dialek Banyumasan kami “esih”.
WTS atau PSK dalam dialek Banyumasan kami adalah “kutis” mas…..
Suwun
Buah sirsak dalam dialek Banyumasan disebut “nangka sabrang”.
Jawa Timur disebut Arekan, kalo Solo-Jogja bukannya disebut Vorstenlanden (wilayah-wilayah kerajaan) ya??Banyumas ini apakah mencakup Tegal dan Cilacap ??
Maaf nimbrung jawab untuk pak dokter ya.
Pengertiannya dialek Banyumasan adalah dialek yang digunakan masyarakat di bekas Karesidenan Banyumas mulai dari Kabupaten Cilacap hingga ke timur mencapai bekas Karesidenan Kedu sebelah barat di Kebumen, Banjarnegara dan Wonosobo, saya kira.
Maaf ini pak Prof Ramdan dari FKUP kan ya? Salam hormat pak.
Oooh kebetulan bukan … Kalo dr.Ramdan Panigoro itu tinggal di Bandung, beliau adiknya Arifin Panigoro (Medco). Kalo saya Ramdan Panigoro aja (nggak pake dr. atau prof :-)) tinggal di Jakarta, sekolah saya juga bukan di FKUP, tapi di IKJ (Institut Kesenian Jakarta)… Terima Kasih
nb: saya sudah biasa dikira dr. Ramdan 🙂
Wekekekekekekek…
Sedulur gak?
Kalau Solo-Jogja sampai batas Kali Brantas itu secara tradisional disebut Mataraman. Banyumas sendiri aslinya mencakup wilayah eks karesidenan Banyumas. Sementara Tegal, Brebes, Pemalang sampai batas Pekalongan punya dialeknya sendiri.
Basa Jawa saiki yen miturut buku, malah dadi bingung. Sebab ora kulina diucapake saben dinane. Ponakanku wingi pas ujian Bahasa daerah ora lulus. Merga gurune dhewe ora pati ngerteni basa Jawa. Ning omah dhewe keluargane gawe basa Indonesia.
Nah, kuwi ya masalah. Mergane kadang guru-gurune dhewe ya mung sithik kawruhe bab basa iki. Saiki pancen akeh anceman seka bahasa Indonesia kok sakliyane basa Indonesia dhewe keancem Inggris
wkwkwk senuk…ketoke ga kasar yo mas. lek lonte ngono, koyoke kuasar.
Hehehehehhee….iyo…
kabeh mau anu ana sing jenenge dialek sosial sing maksude padha tapi ditulis mandan sejen sethithik… “esih” ya inyong ngerti, “tesih” ya inyong ngerti, “isih” ya inyong uga ngerti dadi kabeh kuwe jenenge dialek sosial…. lha inyong kepengin ngerti janeh nang bahasa suku banyumas kiye ana pira jumlah wong sing dadi penutur asli lan wong sing kur pendatang tok ya cara banyumase kur nunut urip nang banyumas….. inyong nggolet datane ora nemu-nemu… ya limang kabupaten kuwe kelebu Kab. Banyumas, Banjarnegara, Purbalingga, Cilacap, uga Kebumen.. kesuwun sedulur ……
Nek jaman saiki yo wis angel bedakno antarane wong asli karo pendatang. Soale saiki wis bedo karo mbiyen, arus mobilisasi tambah ndadi ditambah transportasi sing maju masi macet. Saiki yo iku, kabeh iso wae kecampur campur, embuh pendatange sing asimilasi, opo wong lokale sing melu-melu logat pendatang. Koyo ngene wae..
Sak ngertiku ning Purwokerto, habis iku asline entong kan? tapi wong kono akeh sing nggawe kata ‘entheng’ sing jane transisi antara enthong karo enthek.
Wonosobo yo sisi kulone yo sik klebu sub Banyumas, tapi mlebu Wonosobo kota lan wetane wis kepengaruh bandheg. Podo pisan karo antarane Pemalang karo Kebumen sing kabehe iku rong dialek ketemu.
kalau di banyumasan kata nang (di) juga di pakai , gemuyu / guyu kedua dua nya juga di gunakan , untuk kata cungur (hidung) juga di gunakan , gen/uga juga masih digunakan , pisan / temen (sekali) lebih sering digunakan daripada banget kalau telembuk juga di pakai di banyumas , sedangkan kebumen itu kan banyak pengaruh mataram jadi wajar kalo kata kata itu tidak di pakai
Hehehehehee
teman teman saya yang dari cirebon lebih sering pake kata gili (jalan) sama seperti di banyumasan daripada dermaga
Ya, memang banyak mirip juga sih.